Sójka zwyczajna (Garrulus glandarius)

Sójka zwyczajna, sójka, sójka żołędziówka (Garrulus glandarius) jest gatunkiem średniego ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae). W Polsce jest rozpowszechnionym w całym kraju średnio licznym gatunkiem lęgowym. W górach ptak ten spotykany jest do wysokości 1400m. Polskie populacje są w większości osiadłe, ale zarówno wiosną jak jesienią przelatują sójki z północnej i wschodniej Europy.

Długość ciała sójki to ok. 32-35 cm. Rozpiętość skrzydeł 52-58 cm. Ptak ten jest bardzo hałaśliwy; w lasach często alarmuje głośnym, przenikliwym, ostrym skrzekiem.

Sójki żywią się przeważnie pokarmem roślinnym, nie gardzą jednak owadami i ich larwami, poczwarkami, ślimakami, małymi bezkręgowcami i innymi drobnymi zwierzętami, w tym gryzoniami, jaszczurkami, młodymi ptakami i jajami wybieranymi z gniazd. To nimi karmi najczęściej swe młode. Późnym latem i jesienią zjadają głównie żołędzie i owoce buku, które w obfitszych latach gromadzi w ziemi i ściółce leśnej przyczyniając się do rozsiewania tych drzew.

Pod koniec kwietnia lub w maju, w odstępach jednodniowych, samica składa 5-7 jaj. Wysiadywanie trwa od złożenia pierwszego lub drugiego jaja przez 16-17 dni. W powtarzanych lęgach (pod koniec maja lub w czerwcu) składane są zwykle już tylko 3-4 jaja. Oboje rodzice opiekują się lęgiem i utrzymują stały kontakt głosowy, ale koło gniazda raczej się nie odzywają. Pisklęta, gniazdowniki, opuszczają gniazdo po ok. 21–22 dniach. Jeszcze przez ok. 3 tygodnie są dokarmiane przez rodziców. Później nadal trzymają się blisko rodziców, którzy ostrzegają je głosem lub nawet czynnie bronią przed drapieżnikami.

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Grabarz żółtoczarny (Nicrophorus vespilloides)

Grabarz żółtoczarny (Nicrophorus vespilloides) jest chrząszczem z rodziny omarlicowatych. Osiąga długość 10-25 mm. Należy do nekrofauny. Odżywia się martwymi kręgowcami, które odnajduje za pomocą węchu.

Sasanka alpejska (Anemone alpina)

Sasanka alpejska, sasanka biała (Anemone alpina) jest typowo górskim gatunkiem rośliny z rodziny jaskrowatych. W Polsce występuje w Górach Izerskich, Karkonoszach, na Babiej Górze i w Tatrach. Jej łodygi osiągają wysokość do 30 cm. Z każdej łodygi, na jej wierzchołku, wyrasta tylko jeden, bardzo ładny kwiat, osiągający wielkość 2,5 – 4,5 cm. Kwitnie od maja do czerwca, wytwarzając dużo pyłku i nektaru. Kwiaty zapylane są przez błonkówki, owoce rozsiewane są przez wiatr. Jest gatunkiem światłolubnym. Rośnie w szczelinach skalnych, jeśli tylko jest tam trochę próchnicy, w borówczyskach, w murawie na zboczach gór. Preferuje podłoże granitowe. Występuje głównie w piętrze kosodrzewiny.

Rusałka pokrzywnik (Aglais urticae)

Rusałka pokrzywnik (Aglais urticae) to gatunek motyla z rodziny rusałkowatych. Rozpiętość skrzydeł rusałki dochodzi do 52 – 55 mm, a skrzydła mają charakterystyczny kształt z pojedynczymi wyrostkami na każdym ze skrzydeł. Jest motylem pospolitym. Można go spotkać na nasłonecznionych leśnych polanach, leśnych drogach, łąkach, w ogrodach oraz terenach ruderalnych. Rusałka pokrzywnik zimuje w jaskiniach, na poddaszach w piwnicach. W sprzyjających temperaturach zaczyna być aktywna w marcu. W ciągu roku wydaje od dwóch do trzech pokoleń. Przy sprzyjających warunkach imagines są aktywne do października. Dymorfizm płciowy tego motyla jest słabo zaznaczony.

Larwy rusałki pokrzywnik żerują gromadnie bądź pojedynczo na pokrzywie. Osobniki dorosłe żywią się nektarem (między innymi bukwicy zwyczajnej, ostrożnia polnego). Ostatnie zdjęcie przedstawia gąsienicę tego motyla.

Złotook pospolity (Chrysopa vulgaris)

Złotook pospolity (Chrysopa vulgaris) to gatunek owada z rodziny złotookowatych (Chrysopidae) z rzędu sieciarek (Neuroptera). Pospolicie występujących w Polsce przedstawicieli tego rodzaju różni autorzy różnie nazywali:

• złotook (Chrysopa perla),
• złotook drapieżny (Chrysopa carnea),
• złotook pospolity (Chrysopa perla),
• złotook pospolity (Chrysopa vulgaris),
• złotook zwyczajny (Chrysopa carnea),
• złotook zwyczajny (Chrysopa perla).

Złotooki zasiedlają lasy i zadrzewienia w pobliżu siedzib ludzkich. To bardzo pożyteczne owady, gdyż ich larwy w sezonie wegetacyjnym żywią się m.in. mszycami, przędziorkami czerwcami, miodówkami oraz larwami zwójek. Jeden złotook  potrafi w ciągu 2 tygodni zjeść 450 mszyc. 

Złotooki są wrażliwe na mróz, dlatego w okresie zimowym często wlatują do zabudowań. W tym okresie owady są bardzo nieporadne. Chętnie zasiedlają strychy, pomieszczenia mieszkalne, piwnice. Najczęściej mylone z molami często są zabijane. Warto ochronić te owady, biorąc pod uwagę, że nie stwarzają żadnego zagrożenia i nie są natarczywe. Warto także pomyśleć o skonstruowaniu dla nich w ogrodzie budek, w których będą mogły przezimować. Jesienią na zewnątrz ustawiamy małe skrzynki z wywierconymi na wylot dziurami. Wnętrze należy wypełnić suchymi liśćmi (dębowe, bukowe) lub słomą. Pomalowane w kolorze czerwonym, pomarańczowym lub brązowym wabią do środka te owady. W jednej skrzynce (zawieszonej najlepiej na wysokości 1,5 - 2 m, od strony słonecznej (wschód-zachód) w pobliżu ściany budynku, na drzewie lub między krzewami) może przezimować nawet kilkaset złotooków.

Ostatnie zdjęcie przedstawia larwę tego gatunku.

Kosternik palemon (Carterocephalus palaemon)

Kosternik palemon (Carterocephalus palaemon) to motyl z rodziny powszelatkowatych o rozpiętości skrzydeł 26-28 mm. Najczęściej możemy go spotkać na obrzeżach lasów, leśnych drogach i polanach. Gatunek holarktyczny, w Polsce spotykany na południu i zachodzie kraju.

Dymorfizm płciowy u tego gatunku jest słabo zaznaczony. W ciągu roku w Polsce pojawia się tylko jedno pokolenie (maj-czerwiec). Gąsienica żeruje na trawach, najczęściej tych, które mają szeroką blaszkę liściową (trzęślica, trzcinnik, kupkówka, kłosownica, tymotka, stokłos).

Mirka alpejska (Miramella alpina) (2)

Mirka alpejska (Miramella alpina). Pisałem już o niej 20 czerwca 2021. Na zdjęciach widoczna wtedy była postać dorosła. Dzisiaj dwa zdjęcia przedstawiające nimfy tego gatunku.

Ścierwiec (Oiceoptoma thoracicum)

Ścierwiec, liszkojad czerwonotarcz (Oiceoptoma thoracicum) to gatunek chrząszcza z rodziny omarlicowatych. Osiąga on długość 12-16 mm. Żeruje na padlinie, odchodach, rozkładających się roślinach, zjadając głównie larwy much. Odgrywa dzięki temu ważną rolę w łańcuchu pokarmowym. Chętnie żywi się także dojrzałymi sromotnikami bezwstydnymi, przy okazji roznosząc ich zarodniki.

Występuje praktycznie w całym kraju, głównie w lasach liściastych oraz mieszanych. Często spotykany jest wiosną, kiedy to odbywa gody. Czas lotu od kwietnia do października.

Sichrawa górska (Gaurotes virginea)

Sichrawa górska (Gaurotes virginea) to nieduży (8-13 mm) chrząszcz z rodziny kózkowatych. Jest owadem dość szeroko rozpowszechnionym, głównie w lasach iglastych i mieszanych, przede wszystkim w miejscach nasłonecznionych. Larwy żerują w drewnie świerkowym. Imagines żywią się głównie pyłkiem roślin. Czas lotu: od maja do sierpnia. Rozwój sichrawy trwa dwa lata. W czasie drugiego zimowania larwy przepoczwarzają się w ziemi.

Szarynka kalinówka (Pyrrhalta viburni)

Szarynka kalinówka (Pyrrhalta viburni) jest chrząszczem z rodziny stonkowatych. Jej długość wynosi 4,5-6,5 mm. Środowiskiem życia szarynki kalinówki są cieniste zarośla i pobrzeża wód. W Polsce występuje na większości obszaru kraju. Roślinami pokarmowymi są kaliny - koralowa, wawrzynowata oraz hordowina. Przy gromadnym żerowaniu na odmianach ozdobnych może wyrządzać szkody w ogrodach i parkach. Szkody wyrządzają również osobniki dorosłe.

Zimują jaja złożone przez samice na jednorocznych pędach. W maju z jaj wylęgają się larwy, które żerują na młodych listkach przez około 4-5 tygodni. Po osiągnięciu dojrzałości schodzą do gleby w pobliżu rośliny żywicielskiej w celu przepoczwarczenia. Tuż pod powierzchnią tworzą kokony, z których po 10 dniach wychodzą już dorosłe osobniki.

Samice składają jaja aż do końca października w wygryzionych w gałązkach otworach, które zasklepiają papką trocin i kału. W ten sposób składają od kilku do dwudziestu jaj przygotowanych do zimowania.  Na rok występuje jedno pokolenie.

Miernik kreskowiak (Hemithea aestivaria)

Miernik kreskowiak (Hemithea aestivaria) to pospolity motyl nocny z rodziny miernikowcowatych (Geometridae). Występuje on głównie w lasach, parkach, ogrodach, zaroślach i na polanach. Rozpiętość skrzydeł 26-34 mm. Czas lotu przypada na czerwiec i lipiec. Gąsienice tego motyla zimują w ściółce. Imagines żywią się nektarem kwiatów. Gąsienice żerują na krzewach liściastych:  czeremchach, różach, malinach, jeżynach, porzeczkach.

Wielbłądka pospolita (Phaeostigma notata)

Wielbłądka pospolita (Phaeostigma notata) to gatunek szeroko rozprzestrzeniony w północnej i środkowej Europie. W Polsce występuje lokalnie, ale licznie. Osiąga długość do 30 mm, rozpiętość skrzydeł 25–30 mm. Postaci dorosłe występują od kwietnia do lipca.

Wielbłądka pospolita poluje na inne owady, najczęściej mszyce, chrząszcze, czerwce, wciornastki, gryzki, koliszki. Cykl rozwojowy trwa dwa lata. Kopulacja poprzedzona jest zalotami. Samica składa jaja na korze drzew. Wielbłądki odgrywają dużą rolę w kontrolowaniu liczebności szkodników leśnych.

Na zdjęciu samica tego gatunku.

Omomiłek wiejski (Cantharis rustica)

Omomiłek wiejski (Cantharis rustica) to bardzo pospolity i bardzo liczny gatunek omomiłka. Charakterystyczna jest dla niego plamka w kształcie czarnego serduszka na czerwonym przedpleczu. Odnóża tego gatunku są czarne a uda częściowo czerwone.

Omomiłek wiejski osiąga wielkość 10-15 mm. Czas lotu od kwietnia do lipca. Żywi się owadami oraz pyłkiem kwiatowym. Występowanie - skraje lasów, polany, parki, ogrody, łąki, zarośla.

Trzmielówka leśna (Volucella pellucens)

Trzmielówka leśna (Volucella pellucens) to gatunek muchówki z rodziny bzygowatych. Osiąga długość od 12 do 18 mm. Samica trzmielówki leśnej dostaje się do gniazda os i składa tam jaja na powierzchni plastra. Wylęgające się larwy dostają się do komórek z larwami os i żyją jako ektopasożyty (pasożyty zewnętrzne) ma ciele larw os. Później przegryzają się przez ścianę komórki na zewnątrz gniazda i na dnie gniazda żywią się martwymi osami i resztkami organicznymi. Na zimę przedostają się do gleby. Przepoczwarczenie odbywa się na wiosnę.

Owady dorosłe żywią się nektarem i pyłkiem (chętnie ostrożeni i jeżyn). Czas lotu to okres od maja do października. Często widywane są w obecności trzmiela ziemnego. Najchętniej odwiedzają kwiaty selerowatych, świerzbnic, ligustru pospolitego, mięt, bzów, driakwi oraz czosnków.

Tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi)

Tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi) to gatunek pająka sieciowego z rodziny krzyżakowatych. Samice osiągają do 25 mm, samce tylko 7 mm. Nazwę zawdzięcza ubarwieniu przypominającemu nieco futro tygrysa.  W Polsce spotykany jest najliczniej na południu, głównie na porośniętych wysoką trawą, zarówno suchych, jak i wilgotnych łąkach i nieużytkach. Często występuje na krzewach owocowych, takich jak malina lub jeżyna.

Pajęczyna tygrzyka paskowanego jest duża, kolista, gęsto upleciona w płaszczyźnie pionowej, z charakterystycznym zygzakowatym szwem wzmacniającym (stabilimentum).

Tygrzyki żywią się owadami złowionymi w sieć. Jeden owad wystarczy tygrzykowi nawet na tydzień.

Po kopulacji samica zwykle zjada samca. Zdarza się to już podczas kopulacji. Samica składa 300 - 400 jaj w dużym, zbudowanym z bardzo grubego oprzędu kokonie, który zawiesza wśród traw. Po czterech tygodniach z jajek wylęgają się małe pajączki, które zimują w kokonie i wychodzą z niego dopiero wiosną.

W Polsce tygrzyk paskowany objęty jest ochroną prawną. Największym zagrożeniem dla tego ciekawego pająka jest bezmyślne i niczym nieuzasadnione wypalanie łąk na wiosnę.

Szczerklina piaskowa (Ammophila sabulosa)

Szczerklina piaskowa (Ammophila sabulosa) jest pospolitym gatunkiem błonkówki z rodziny grzebaczy szczerklinowatych żyjącym w całej Polsce. Czas lotu: maj-październik. Długość ciała wynosi 14-24 mm. Ma smukłą sylwetkę ciała. Ubarwienie czarne, poza kilkoma segmentami odwłoka, które są pomarańczowe. Pierwsze segmenty odwłoka są mocno zwężone, tworząc bardzo cienką talię.

Owad dorosły lata w dzień. Po kopulacji samica rozpoczyna polowanie na gąsienice stanowiące pokarm dla larw. Ofiarami bywają często gąsienice sówkowatych (Noctuide). Zdarza się, że ofiara jest większa i cięższa od drapieżnika. Samica szczerkliny piaskowej unieruchamia ją, paraliżując użądleniem w zwój nerwowy, a następnie transportuje do wcześniej przygotowanej norki. Błonkówka ta zawsze transportuje ofiarę ciągnąc po ziemi. Po złożeniu jaja na ciele gąsienicy samica szczerkliny piaskowej maskuje otwór wejściowy do gniazda i odlatuje. Każda samica szczerkliny piaskowej zakłada tylko jedno gniazdo. Gatunek ten może mieć więcej niż jedno pokolenie w ciągu roku. Osobniki dorosłe żywią się nektarem i pyłkiem kwiatowym.

Jaszczurka zwinka (Lacerta agilis)

Jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) jest najczęściej występującym gadem na terenie naszego kraju. Jej ogon jest nieco dłuższy od tułowia, ale i tak jest krótszy niż u innych jaszczurek. W sytuacji zagrożenia zostaje odrzucony jako przynęta dla drapieżnika. Z czasem odrasta do pierwotnej długości. Samca można odróżnić od samicy po tym, że ma on zielonkawe podbrzusze, zaś samica ma szary lub kremowy spód ciała. W okresie godowym, czyli w maju, samce przybierają intensywną zieloną barwę. Młode zwinki po wykluciu się są znacznie ciemniejsze niż osobniki dorosłe.

Długość życia zwinki wynosi średnio ok. 3- 4 lat.     Maksymalna długość ciała samca z nieuszkodzonym ogonem, w Polsce dochodzi do 23,5 cm, ale w Europie wschodniej dochodzi nawet do 28 cm. Długość tułowia i głowy bez ogona wynosi około 11 cm.

Jaszczurki te są aktywne za dnia. Lubią wygrzewać się rankiem na słońcu, co zwinkom, jako zwierzętom zmiennocieplnym, jest potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wygrzewają się rano, by po południu polować w niskiej trawie. Najczęstszym łupem tego gada padają bezkręgowce. W skład codziennej diety wchodzą pająki, owady oraz ślimaki. Zdarza się również, że jaszczurka pożywia się gąsienicami.

W okresie od maja do lipca samica składa 3-14 jaj do nory wykopanej w wilgotnej glebie. Jaja mają pergaminowe osłonki. Młode wykluwają się po 5-12 tygodniach, są podobne do rodziców i są od razu samodzielne.

Ostatnie zdjęcie przedstawia samca w ubarwieniu godowym.

Rynnica topolowa (Chrysomela populi)

Rynnica topolowa, stonka topolowiec, topolówka (Chrysomela populi) to gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych. Osiąga długość 10-12 mm. Owad ten żeruje na wierzbie, osice a zwłaszcza na młodych topolach, na których wiosną składa jaja w niewielkich, nieregularnych skupiskach do 20-30 sztuk. Postacie dorosłe można spotkać od maja do końca lipca, czasami nawet w sierpniu.

Chrząszcz liczny w całej Polsce. Występuje na skrajach lasów, przy drogach. W ciągu roku pojawiają się dwa pokolenia. Zimuje owad dorosły, na ogół w ściółce.

Otrupek Cytilus sericeus

Otrupek Cytilus sericeus to holarktyczny gatunek chrząszcza w Polsce dość pospolity, ale stosunkowo rzadko notowany. Osiąga wielkość 4-5 mm. Występuje wśród mchów na wilgotnych miejscach w lasach, na łąkach i pobrzeżach wód. Zaniepokojony udaje martwego, skąd prawdopodobnie jego nazwa (a właściwie nazwa całej rodziny otrupkowatych).

Biedronka siedmiokropka (Coccinella septempunctata)

Biedronka siedmiokropka (Coccinella septempunctata) to gatunek chrząszcza z rodziny biedronkowatych. Powszechnie występuje w Europie. Jedna z 76 występujących w Polsce biedronkowatych, potocznie nazywana bożą krówką. Osiąga wielkość 6-8 mm. Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony. Samice są przeciętnie większe i cięższe od samców.

Biedronka znana jest z tego, że zjada mszyce (dorosła biedronka zjada kilkadziesiąt mszyc dziennie, larwa biedronki nawet kilkaset) i inne szkodniki roślin, np. tarczniki, wełnowce czy czerwce.

Chrząszcz ten przebywa wszędzie tam, gdzie w dużych ilościach występują mszyce. Biedronka najczęściej zamieszkuje pola, łąki, miejskie parki, sady oraz ogrody. Biedronki zimują w dużych grupach, są wtedy bezpieczniejsze. Wyszukują sobie miejsca w ściółce, albo w przestrzeniach pomiędzy korą a drzewem. Budzą się wiosną, kiedy zaczyna robić się ciepło.

Nartnik duży (Gerris lacustris)

Nartnik duży (Gerris lacustris) to gatunek półwodnego pluskwiaka z rodziny nartnikowatych. Osiąga wielkość 8-10 mm. Jest często spotykany na powierzchniach wód stojących. Sunie on po wodzie, wykorzystując jej napięcie powierzchniowe. Odnóża nartników pokryte są niezwilżanymi włoskami, dlatego błonka powierzchniowa wody nie ulega przerwaniu, lecz ugięciu.

Nartnik jest drapieżnikiem żywiącym się przede wszystkim owadami, które spadły do wody. Poluje on także na wodne bezkręgowce (np. larwy i poczwarki komarów, rozwielitki), które podpływają do powierzchni zbiornika. Wbija w ofiarę kłujkę i wysysa z niej płyny ustrojowe. Nartniki potrafią zlokalizować swoją ofiarę, a nawet określić jej potencjalną wielkość dzięki specjalnym receptorom znajdującym się na ich odnóżach, które wyczuwają fale na powierzchni wody wytworzone przez szamoczące się po upadku owady.

W warunkach polskich nartniki budzą się z zimowego odrętwienia pod koniec marca lub kwietniu i na ten czas przypada ich okres godowy. Jedna samica składa około 20 jaj.  Larwy, będące miniaturami osobników dorosłych, wylęgają się po około 4 tygodniach. W ciągu roku pojawiają się dwa nowe pokolenia nartników, przy czym pierwsze pokolenie nie umie latać i całe życie spędza na wodzie.

Żylenica nadwodna (Sialis lutaria)

Żylenica nadwodna, kąpielica (Sialis lutaria) to owad z rzędu wielkoskrzydłych. Występuje w całym kraju na brzegach stojących i wolno płynących zbiorników wodnych. Imagines osiągają wielkość 2,5-3 cm. Larwy wielkości ok. 4 cm polują pod wodą na drobne bezkręgowce.  Rozwój larwalny trwa zazwyczaj dwa lata i występuje 9 stadiów larwalnych. Przepoczwarczenie odbywa się na lądzie, czasem dość daleko od brzegu zbiornika wodnego. Jedno pokolenie potrzebuje na rozwój dwóch lat. Żyjące krótko osobniki dorosłe prawdopodobnie nie przyjmują pokarmu.